Điều tra toàn cầu về sử dụng thuốc lá cho thấy Việt Nam là một trong 15 nước có số người hút thuốc lá cao nhất thế giới. Cụ thể: Toàn quốc có 15,3 triệu người (trên 15 tuổi) hút thuốc; Phần lớn người hút thuốc bắt đầu hút khi còn rất trẻ: Theo điều tra năm 2010, 56% người hút thuốc ở bắt đầu hút trước tuổi 20; Tỷ lệ nam giới  trưởng thành (từ 15 tuổi trở lên) hút thuốc là 47,4% (trung bình cứ 2 nam giới có 1 người hút thuốc); 33 triệu người không hút thuốc bị tiếp xúc thụ động với khói thuốc tại nhà; 5 triệu người không hút thuốc bị tiếp xúc thụ động với khói thuốc tại nơi làm việc;

Theo WHO, mỗi năm thế giới có khoảng 6 triệu ca tử vong liên quan đến sử dụng thuốc lá. Tỷ lệ hút thuốc lá cao đã gây ra các tác hại rất lớn về mặt sức khỏe và kinh tế tại Việt Nam:

Tổn thất về sức khỏe:Đây là một trong những nguyên nhân làm gia tăng nhanh chóng các bệnh không lây nhiễm như: Đột quỵ, mạch vành, bệnh phổi tác nghẽn mãn tính, ung thư phổi… 40.000 người tử vong/năm vì các bệnh có liên quan đến thuốc lá;  Tỷ lệ bệnh nhân ung thư phổi có hút thuốc lá lên tới 96,8%; Bệnh tật và tử vong sớm do sử dụng thuốc lá chiếm 12% tổng gánh nặng bệnh tật tại Việt Nam; Các bệnh có nguyên nhân trực tiếp do sử dụng thuốc lá như: đột quỵ, mạch vành, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, ung thư phổi là những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở cả nam và nữ;  Gánh nặng bệnh tật các bệnh không truyền nhiễm mà nguyên nhân chính là thuốc lá đang gia tăng nhanh chóng: tỷ lệ mắc bệnh truyền nhiễm giảm từ 55,5% năm 1976 xuống 19,8% năm 2010 thì tỷ lệ mắc bệnh không lây nhiễm tăng từ 42,6% năm 1976 lên 71,6% năm 2010;  Năm 2012, số trường hợp tử vong do các bệnh không lây nhiễm chiếm 75% tổng số ca tử vong do bệnh tật và thương tích ở Việt Nam. Một trong những nguyên nhân quan trọng  là do tỷ lệ sử dụng thuốc lá cao.

Tổn thất về kinh tế:Thu ngân sách từ thuế và chi phí y tế của 5 nhóm bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá:  Năm 2012, người Việt Nam đã bỏ ra 22 nghìn tỷ đồng để mua thuốc lá; Năm 2013, hơn 23 nghìn tỷ đồng là tổng chi phí điều trị và chi phí do mất khả năng lao động vì ốm đau và tử vong sớm chỉ cho 5 nhóm bệnh ung thư phổi, ung thư đường tiêu hóa-hô hấp trên, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, nhồi máu cơ tim, đột quỵ) trong số 25 bệnh do thuốc lá gây ra. Số tiền này có thể xây dựng được hàng trăm trường học, trạm y tế, giúp hàng triệu hộ nghèo có thể thoát nghèo.

Tuy nhiên đến nay, công tác phòng chống tác hại thuốc lá của Việt Nam còn gặp nhiều khó khăn vì giá thuốc lá khá rẻ, tỷ lệ hút thuốc trong nam giới còn cao, ý thức tuân thủ Luật PCTHTL của người dân còn hạn chế. /.

Tác giả: Tạc Văn Nam