“Tiếp cận phổ cập các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản” được chọn là chủ đề của Ngày Dân số Thế giới năm 2012 để khẳng định lại và tiếp tục những cam kết hướng tới tăng cường tiếp cận phổ cập các dịch vụ SKSS cũng như ghi nhận công lao của những người cung cấp thông tin, dịch vụ và các nhu yếu phẩm cần thiết khác.
Những thách thức, khó khăn:
Một thách thức lớn cho nền kinh tế Việt Nam hiện nay là vấn đề mất cân bằng tỉ số giới tính khi sinh (nhiều bé trai hơn bé gái, ước khoảng 110 bé trai/100 bé gái). Số liệu từ cuộc Tổng điều tra Dân số năm 2009 còn cho thấy, số lượng người cao tuổi ở nước ta đang tăng nhanh hơn bất kỳ nhóm dân số nào khác, nên chỉ số già hóa cũng gia tăng nhanh chóng, trong khi đó tỷ số hỗ trợ tiềm năng lại giảm đáng kể. Quá trình già hoá dân số thực sự bắt đầu từ năm 2010 khi tỷ lệ người trên 60 tuổi đã tiệm cận mức 10%. Đây là một điều đặc biệt bởi ở đa số các nước cơ cấu dân số già chỉ đến sau khi kinh tế đã phát triển, còn ở Việt Nam cơ cấu dân số già đến khi đất nước vừa mới bước vào nhóm nước có thu nhập trung bình thấp và đang có "cơ cấu dân số vàng”. Theo dự báo đến năm 2033, cứ 1 trẻ em sẽ có 1 người già và đến năm 2049 chỉ số này sẽ là 100 trẻ em có 141 người già. Với tốc độ này đến năm 2060, số người già sẽ gấp đôi số trẻ em dưới 15 tuổi.
Hiện có sự khác biệt lớn giữa các nhóm người cao tuổi trong việc tiếp cận dịch vụ y tế - người cao tuổi sống ở nông thôn, khu vực miền núi và người cao tuổi có thu nhập thấp chỉ có thể tiếp cận với các dịch vụ chất lượng thấp. Tỷ lệ người cao tuổi có BHYT đã tăng, nhưng số tiền phải thanh toán cho cả điều trị nội trú và điều trị ngoại trú vẫn còn cao và điều này phần nào là do thực tế tổng chi phí chăm sóc sức khỏe ở Việt Nam hiện nay chỉ chiếm 5% - 6% tổng GDP – tương đương khoảng 46 đô-la Mỹ mỗi đầu người/năm, đây là mức thấp hơn các quốc gia khác trong khu vực. Thách thức quan trọng nhất là hệ thống y tế mới chỉ thay đổi với một tốc độ khá chậm trong việc thích ứng với tỷ lệ dân số cao tuổi dự kiến: chỉ một vài tỉnh và thành phố có Khoa Lão khoa; việc giáo dục, đào tạo lão khoa tại các trường Y còn hạn chế; chăm sóc tại cộng đồng còn chưa phát triển.
Quyết sách cần ưu tiên:
Tiến sĩ Dương Quốc Trọng- Tổng Cục trưởng Tổng cục DS và KHHGĐ cho rằng, già hóa dân số đang được coi là một trong những vấn đề ưu tiên trong Chiến lược Dân số và Sức khỏe sinh sản giai đoạn 2011-2020. Trong giai đoạn tới, số lượng và tỷ lệ người cao tuổi sẽ tiếp tục tăng cao, Việt Nam cần phải có những chính sách để phát huy và chăm sóc người cao tuổi ngày một tốt hơn. Trong đó, chính sách lương hưu là một trong những chính sách then chốt giúp người cao tuổi yên tâm sống vui, sống khoẻ và có ích cho xã hội.
Thông điệp ngày dân số thế giới:
- Xây dựng một thế giới mà ở đó mỗi lần có thai đều được mong đợi... mỗi lần sinh con đều được an toàn... và mỗi thanh niên đều được phát triển hết tiềm năng của mình.
- Sức khoẻ sinh sản là quyền và sức khoẻ của phụ nữ, nam giới, thanh niên, và của toàn thể cộng đồng và mỗi quốc gia. Đảm bảo tiếp cận phổ cập sức khoẻ sinh sản chính là bảo vệ tương lai của thế giới chúng ta.
- Đầu tư cho sức khoẻ sinh sản của phụ nữ không chỉ là điều đúng đắn cần phải làm mà còn đem lại lợi ích kinh tế.
- Chăm sóc sức khoẻ sinh sản, bao gồm KHHGĐ tự nguyện, sẽ giúp bảo vệ sức khoẻ cho thanh niên, phụ nữ và con cái của họ.
- Đảm bảo tiếp cận tới KHHGĐ tự nguyện có thể giảm một phần ba số ca tử vong mẹ và giảm 20% số ca tử vong trẻ em. Điều này cũng giúp giảm nghèo, làm chậm lại quá trình tăng trưởng dân số và giảm bớt áp lực cho môi trường.
- Để cải thiện nguồn nhân lực và thúc đẩy quá trình tăng trưởng và phát triển bền vững thì một trong những đầu tư tốt nhất là cung cấp các dịch vụ KHHGĐ tự nguyện.
Theo : DS. MỸ NGỌC - Y tế Bạc Liêu
